Ορινόκος

(Orinoco). Ποταμός της Νότιας Αμερικής, ολόκληρος σχεδόν στη Βενεζουέλα, που εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό με ένα ευρύ δέλτα (Δέλτα Αμακούρο, 2.0000 τ. χλμ.). Πηγάζει από τη Σιέρα Παρίμα, στο νότιο τμήμα της Βενεζουέλας (έδαφος του Αμαζονίου) και κατέρχεται στον Ατλαντικό σχηματίζοντας ένα εκτεταμένο τόξο κυρτό στα Δ. Διευθύνεται αρχικά στα ΒΔ μεταξύ της Σιέρα Παρίμα και της Σιέρα ντε Ουντουράν και αφού περάσει στη νότια πλευρά της Σέρο Ντουίντα (2.396 μ.) διαιρείται σε δύο βραχίονες, από τους οποίους ο μεγαλύτερος, με την ονομασία O., διατηρεί την ίδια διεύθυνση, ενώ ο μικρότερος, ο Ρίο Κασικιάρε, κατέρχεται προς τα N., διαρρέοντας εκτεταμένα υγρά τροπικά δάση και εκβάλλει από τα αριστερά στο Ρίο Νέγκρο, παραπόταμο του Αμαζονίου. Ο Ο. δέχεται από δεξιά τον Βεντουάρι και από αριστερά τον Αταμπάπο και στρέφεται έπειτα προς τα Β, παράλληλα προς τον ορεινό όγκο της Γκουαγιάνα. Αποτελεί τμήμα των συνόρων με την Κολομβία και, αφού δεχτεί τους ποταμούς Γκουαβιάρε, Βιτσάδα και Μέτα, ξαναγυρίζει, στρέφοντας προς τα ΒΑ, στο βενεζουελανό έδαφος, περνώντας προς τα ΒΔ και Β παράλληλα προς τον ορεινό όγκο Γκουαγιάνα. Στο τελευταίο αυτό τμήμα, λίγο πιο κάτω από το Πουέρτο Καρένιο (στη συμβολή του Ρίο Μέτα), δέχεται από δεξιά τον Κάουρα και τον Καρονί και από αριστερά τον Αράουκα, τον Απούρε και τον Μαναπίρε. Ο ρους του λίγο πιο κάτω από την Καϊκάρα είναι ευρύς και πλούσιος σε νερά και διευρύνεται βαθμιαία ακόμα περισσότερο έως τη Μπαρράνκας, 170 χλμ. προς τα ΑΒΑ της Σιουδάδ Μπολίβαρ, της κυριότερης πόλης στις όχθες του, και διαιρείται σε πολλούς βραχίονες, μεταξύ των οποίων ο Μάναμο, ο Μακαρέο, ο Αραγκουάο και ο Ρίο Γκράντε, που στρέφονται ριπιδοειδώς, διαρρέοντας το εκτεταμένο δέλτα. Ο Ο. έχει συνολικό μήκος περίπου 3.000 χλμ. από τα οποία τα 1.600 είναι πλωτά και συλλέγει τα νερά μιας λεκάνης απορροής περίπου 944.000 χλμ. Το δέλτα του Ο. το, ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1498, κατά το τρίτο ταξίδι του στις Αμερικές. Τον ρου του ποταμού όμως (στο κατώτερο τουλάχιστον τμήμα) εξερεύνησε για πρώτη φορά το 1530-31 ο Ισπανός Ντιέγκο ντε Ορντάθ. Ο Α. φον Χούμπολτ εξερεύνησε τον άνω ρου του και διαπίστωσε τη σύνδεση μεταξύ Ο. και Αμαζονίου μέσω του Κασικιάρε. Άποψη του Ορινόκου από το διάστημα (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov)